ប្រលងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ
សម័យប្រលង ១៩ សីហា ២០១៩
វិញ្ញាសា អក្សរសាស្ត្រខ្មែរ ថ្នាក់វិទ្យាសាស្ត្រសង្គម
ប្រធានបទ «អក្សរសិល្ប៍ខេមរនិយមបង្ហាញពីសង្គមខ្មែរតាមសម័យកាលនីមួយៗ» ចូរអ្នកបកស្រាយឲ្យបានក្បោះក្បាយដោយលើកអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍ឲ្យបានបីមកបញ្ជាក់។
គំនិតសំខាន់
|
ឧទាហរណ៍អក្សរសិល្ប៍
|
សម័យលង្វែក
|
រឿងទុំទាវ
-
របបសក្ដិភូមិ រាជានិយមផ្ដាច់ការ
-
ប្រពៃណីខ្មែរ ការបួសរៀន ពិធីចូលម្លប់ ការស្ដីដណ្ដឹង ជំនឿលើការទស្សន៍ទាយ
-
គោរពលើព្រះពុទ្ធសាសនា
|
សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង និងជប៉ុន
|
រឿងភូមិតិរច្ឆាន
-
បារាំងគាបសង្កត់ខ្មែរ ទារពន្ធដារ
-
ការក្រោកតស៊ូប្រឆាំងនឹងបារាំង
-
សម្លាប់បារដែស
-
ការដាក់ភូមិក្រាំងលាវទៅជាភូមិតិរច្ឆាន
|
រឿងគូលីកំណែន
-
ស្ថិតនៅក្រោមអាណានិយមជប៉ុន
ក្រោយពីជប៉ុនវាយឈ្នះបារាំង និងចូលលុកលុយពាសពេញទ្វីបអាស៊ី
-
ប្រជាជនជាច្រើនជាប់កំណែនរបស់ជប៉ុន
-
ចលនាតស៊ូរបស់ខ្មែរដើម្បីជាតិ ដូចជា ម៉ឹង លឹម ជាដើម
|
|
សម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម
|
រឿងព្រះអាទិត្យថ្មីរះលើផែនដីចាស់
-
ការរីកចម្រើនឡើងវិញរបស់កម្ពុជា
ក្រោយពីរំដោះទឹកដីចេញពីអាណានិគមនិយមបារាំង ក្រោមព្រះរាជកិច្ចដ៏ភ្លឺស្វាងរបស់អង្គសម្ដេចឪ
|
សេចក្ដីអធិប្បាយ
អក្សរសិល្ប៍គឺជាវិទ្យាសាស្ត្រមួយដែលសិក្សាអំពីសង្គម
មានកម្មវត្ថុដ៏ច្បាស់លាស់ត្រូវវិភាគទៅលើមនុស្ស ដោយកត្តាទាំងនេះហើយទើបវណ្ណកម្មតែងនិពន្ធក្នុងចលនាខេមរនិយមរមែងផ្ដោតយ៉ាងខ្លាំងទៅលើស្ថានភាពទូទៅទាំងអស់ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រទេសកម្ពុជាស្ទើរគ្រប់ពេលវេលា
រួមមានដូចជា វប្បធម៌ ប្រពៃណី ជំនឿសាសនា របៀបរស់នៅ ការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត
និងរបៀបគ្រប់គ្រងរដ្ឋជាដើម រាប់តាំងពីសម័យលង្វែក ឧដុង្គ សម័យបារាំង
និងសង្គមរាស្ត្រនិយមជាដើម។ ដោយមើលឃើញបែបនេះហើយ
ទើបមានទស្សនៈមួយពោលឡើងថា «អក្សរសិល្ប៍ខេមរនិយមបង្ហាញពីសង្គមខ្មែរតាមសម័យកាលនីមួយៗ»។
តើទស្សនៈប្រធានខាងលើនេះចង់បង្ហាញអំពីអ្វីខ្លះ?
ដើម្បីជាពន្លឺក្នុងការធ្វើបំណកស្រាយ
ជាបឋមគួរគប្បីស្គាល់នូវពាក្យគន្លឹះជាមុនសិន រួមមានដូចជា «អក្សរសិល្ប៍» «ខេមរនិយម» និង «សម័យកាល»។ ពាក្យថា «អក្សរសិល្ប៍»
គឺជាកម្រងស្នាដៃដែលសិក្សាអំពីជីវិត បញ្ហាសង្គម
និងដំណោះស្រាយក្នុងជីវភាពរស់នៅដែលអ្នកនិពន្ធធ្លាប់បានឆ្លងកាត់
ឬធ្លាប់ដឹងធ្លាប់ឮ រីឯ «ខេមរនិយម»
សំដៅទៅលើទំនោរទៅរកខ្មែរ រួមមានវប្បធម៌ប្រពៃណី សាសនា
ផ្នត់គំនិតរបស់ខ្មែរជាដើម ចំណែកឯ «សម័យកាល»
បង្ហាញអំពីពេលវេលាពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយ ដែលអាចមានរបៀបគ្រប់គ្រងខុសៗគ្នា។
តាមរយៈមតិប្រធានខាងលើ គេចង់បង្ហាញយ៉ាងដូច្នេះថា
ស្នាដៃទាំងឡាយណាដែលស្ថិតនៅក្នុងចលនាអក្សរសិល្ប៍ខេមរនិយមតែងតែឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់នៃរជ្ជកាលឬជំនាន់នីមួយៗដែលជាទិន្នន័យដ៏សំខាន់សម្រាប់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ។
ជាការពិតណាស់
អក្សរសិល្ប៍គឺជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងសង្គម
ដែលអាចឲ្យគេមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់នូវអាកប្បកិរិយានាជំនាន់នោះដូចជា
អំពើជិះជាន់ ការគៀបសង្កត់ ចលនាតស៊ូ ជំនឿសាសនា និងរបៀបរបបដឹកនាំជាដើម។
ជាទឡ្ហីករណ៍ ក្រោយពីសិក្សារឿងទុំទាវចប់សព្វគ្រប់មក
គេអាចសង្កេតឃើញយ៉ាងប្រត្យក្សអំពីសម័យលង្វែក នៅក្នុងនោះ អំណាចស្ថិតនៅក្រោមមនុស្សតែមួយក្រុមតូចប៉ុណ្ណោះ
អ្នកណាខ្លាំងអ្នកនោះឈ្នះ
ចៅហ្វាយខេត្តប្រៀបដូចជាស្ដេចត្រាញ់ប្រចាំតំបន់
ដែលមានសិទ្ធិសម្រេចអ្វីៗទាំងអស់នៅទីតាំងដែលខ្លួនបានកាន់កាប់។
ជាក់ស្ដែង
អរជូនបានប្រើឥទ្ធិពលដើម្បីចាប់បង្ខំនាងទាវឲ្យរៀបការជាមួយកូនខ្លួន
គឺម៉ឺនងួន នេះឯង។ បន្ថែមពីនេះ គេអាចនិយាយបានថា
ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋរបស់ប្រទេសកម្ពុជាសម័យនោះ ប្រកាន់នូវរបបរាជានិយមផ្ដាច់ការ
ស្ដេចមានរាជានុសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាង ចង់ចាប់ចង់សម្លាប់
គឺអាចធ្វើទៅបានគ្រប់កាលៈទេសៈទាំងអស់ ដូចជាចាប់បក្សពួកអរជួន និងម្ដាយទាវប្រហារជីវិត
និងបញ្ចូលអ្នកចូលរួមពិធីមង្គលការរវាងនាងទាវ និងម៉ឺនងួន ឲ្យទៅជាអ្នកងារទាំងអស់។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ គេក៏អាចដឹងនូវរបៀបនៃការសិក្សានៅសម័យលង្វែកផងដែរ
ដូចជាបុរសត្រូវបួសរៀននៅទីអារាម រីឯនារីត្រូវចូលម្លប់។ តួយ៉ាង
ទុំជាព្រះសង្ឃបានសិក្សារៀនសូត្រនូវគម្ពីរដីការ និងចេះស្មូត្រ
រួមទាំងចេះធ្វើជំនួញជួញដូរទៀតផង ចំណែកឯ ពេជ្រ មានជំនាញផ្លុំប៉ី
ថ្លែងពីនាងទាវត្រូវបានម្ដាយឲ្យចូលម្លប់ដើម្បីត្រៀមខ្លួនក្លាយជានារីខ្មែរពេញលក្ខណៈ
ហើយរៀននូវសីលធម៌ ច្បាប់ស្រីជាដើម។ ក្រៅពីនេះ
អ្នកនិពន្ធបានលើកឡើងនូវពិធីចូលស្ដីដណ្ដឹង ត្រង់អរជូនទៅដណ្ដឹងនាងទាវឲ្យទៅកូនខ្លួននេះឯង
ចំណែកជំនឿទៅលើហោរ គឺនៅតែពេញនិយមដោយមិនអាចបំបាត់បាន
និងមានលក្ខណៈឆុតខ្លាំងណាស់ មែនទែនទៅ លោកគ្រូចៅអធិការវត្តបានទាយឲ្យទុំថាមិនត្រូវសឹកក្នុងពិសាខទេ
ដោយជាន់លើសេចក្ដីស្លាប់ ប៉ុន្តែទុំមិនស្ដាប់សោះ
ក៏លួចលាចាកសិក្ខាបទដោយចិត្តឯង ទីបំផុតក៏ស្លាប់យ៉ាងទាន់ហន់តែម្ដង។
និយាយឲ្យខ្លីទៅ តាមរយៈរឿងទុំទាវនេះបានបង្ហាញឲ្យយ៉ាងប្រាកដអំពីសម័យលង្វែក
ដែលរួមមានរបបគ្រប់គ្រងបែបរាជានិយមផ្ដាច់ការ ការបួសរៀន ពិធីចូលម្លប់
ការទស្សន៍ទាយ និងការគោរពព្រះពុទ្ធសាសនាជាដើម។
បន្ថែមពីនេះ
តាមរយៈរឿងភូមិតិរច្ឆាន ដែលជាវណ្ណកម្មរបស់លោក ឌឹក គាម និង ឌឿក អំ បានឆ្លុះបញ្ចាំងនូវស្ថានភាពប្រទេសកម្ពុជាក្រោមនឹមអាណានិគមនិយមបារាំង
ហើយប្រជាជន រួមទាំងមន្ត្រី និងព្រះមហាក្សត្រ ទទួលរងនូវការគាបសង្កត់គ្រប់បែបយ៉ាង។
ជាការពិតណាស់
បារាំងបានជំរិតទារពន្ធដារយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរមកលើប្រជាជនកម្ពុជាដើម្បីបំពេញមហិច្ឆតាសង្គ្រាមរបស់ខ្លួន
ជាពិសេសនៅភូមិក្រាំងលាវ ស្រុករលាប្អៀរ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដោយប្រជាជនទ្រាំទ្រមិនបានក៏នាំគ្នាបះបោរ
រួចក្រុមបក្សពួកជួននិងនៅ ក៏បានសម្លាប់បារាំង បារដែស ដោយជោគជ័យ
ប៉ុន្តែជាអកុសល ត្រូវទ័ពបារាំងបង្ក្រាបវិញយ៉ាងចាស់ដៃ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ
ដើម្បីយកចិត្តបារាំង
ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិក៏បានចេញព្រះរាជប្រកាសមួយដោយប្ដូរឈ្មោះភូមិនេះទៅជាភូមិតិរច្ឆានវិញ
រួចត្រាស់ឲ្យសាងចេតិយរបស់បារដែសនៅទីនោះដើម្បីរំឭក និងធ្វើពិធីបុណ្យសពផងដែរ
ដែលគេសង្កេតឃើញភស្តុតាងបន្សល់ទុករហូតមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។ មួយវិញទៀត
ក្នុងរឿងគូលីកំណែន ក៏បានស្ដែងឲ្យឃើញនូវចក្រពត្តិនិយមជប៉ុន
បានកែនប្រជាជនខ្មែរទៅធ្វើជាកម្មករនៅពោធិ៍ចិនតុងយ៉ាងដាច់ថ្លៃបំផុត
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ភាពប្រទាញប្រទង់គ្នារវាងជប៉ុន និងបារាំង
បានធ្វើឲ្យកម្ពុជាកាន់តែរងនូវអំពើអយុត្តិធម៌គ្រប់បែបយ៉ាង ដូច្នេះហើយ
ទើប តួអង្គ លឹម នូដូង ម៉ឹង ជាដើម បានក្រោកតស៊ូបណ្ដេញជប៉ុន
បារាំងចេញពីប្រទេស រហូតដល់មានសន្ធិសញ្ញាក្រុងស៊ឺណែវទៀតផង។
តាមរយៈស្នាដៃទាំងនេះ បានបង្ហាញនូវរបបដ៏ខ្មៅកខ្វក់ជិះជាន់ កម្ពុជា
ក្រោមនឹមអាណានិគមនិយមបរទេសបារាំងជប៉ុន
ដែលធ្វើឲ្យប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូបក្រោកប្រឆាំងដើម្បីឯករាជ្យ
និងបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន។
អ្វីដែលពិសេសជាងនេះទៅទៀត
របបអាណានិគមទាំងឡាយ ក៏រលាយអស់ទៅវិញ
ក្រោមព្រះរាជកិច្ចដឹកនាំដ៏ភ្លឺស្វាងរបស់អង្គសម្ដេចឪ។ តួយ៉ាង
តាមរយៈវណ្ណកម្មអក្សរសិល្ប៍រឿងព្រះអាទិត្យថ្មីរះលើផែនដីចាស់
បានសរបញ្ជាក់នូវភាពឈឺចាប់របស់ប្រជាជនខ្មែរក្រោមនឹមបរទេស
ដែលរកព្រឹកខ្វះល្ងាច រកល្ងាចខ្វះព្រឹក អំពើពុករលួយផ្ទុះឡើងគ្រប់ទីកន្លែង
ការកេងប្រវ័ញ្ច ការកុហកបោកប្រាស់ពីអ្នកនយោបោក
ដែលនាំឲ្យពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ត្រូវរងវិនាសកម្ម ជាក់ស្ដែង សម
ត្រូវរងនូវអំពើអយុត្តិធម៌ស្ទើរគ្រប់រូបភាព។ ដោយសេចក្ដីឈឺចាប់ទាំងនេះ
ព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុ ដែលទ្រង់ពោរពេញទៅដោយព្រះរាជបញ្ញាញាណដ៏ឈ្លាសវៃ
បាននាំប្រជាជនខ្មែរ បង្កើតជាកងជីវពលនារីក្លាហាន
ស្វែងរកមតិគាំទ្រពីសំណាក់អន្តរជាតិ ដូចជានៅប្រទេសថៃ កាណាដា
សហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម។ ដោយចលនាតស៊ូតាមរយៈការទូតនេះ
ធ្វើឲ្យពិភពលោកទាំងមូលគាំទ្រ និងដាក់សម្ពាធទៅលើប្រទេសចក្រពត្តិនេះ
មិនយូរប៉ុន្មាន កម្ពុជាក៏បានទទួលឯករាជ្យយ៉ាងពិតប្រាកដពីសំណាក់បារាំង។
គ្រានោះហើយ ដែលកម្ពុជាស្គាល់នូវរបបថ្មីទៀត គឺសង្គមរាស្ត្រនិយម
អ្វីៗទាំងអស់ក៏មានការរីកចម្រើន រួមទាំងសង្គមកិច្ច នយោបាយ
ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សេដ្ឋកិច្ច ហើយកម្ពុជាទាំងមូលក៏មានសន្តិភាព រីឯសម
ក៏វិលទៅរស់នៅឯស្រុកកំណើតវិញដោយភាពសុខសាន្ត។ ហេតុនេះ
តាមរយៈរឿងព្រះអាទិត្យថ្មីរះលើផែនដីចាស់
បានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញយ៉ាងប្រាកដនូវការរលំរលាយនៃរបបចក្រពត្តិនិយមបារាំង
និងការរីកលូតលាស់នៃរបបសង្គមរាស្ត្រនិយមក្រោមព្រះរាជកិច្ចដឹកនាំរបស់ព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុដែលបានធ្វើឲ្យកម្ពុជាលូតលាស់ស្ទើរគ្រប់វិស័យ។
សរុបសេចក្ដីមក
គេឃើញថាស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ខាងលើបានបង្ហាញឲ្យឃើញនឹងភ្នែកនូវសម័យកាលនីមួយៗយ៉ាងជាក់ច្បាស់បំផុត
ជាក់ស្ដែង រឿងទុំទាវសរបញ្ជាក់នូវសម័យលង្វែក រឿងគូលែនកំណែន
និងរឿងភូមិតិរច្ឆាន
បានលាតត្រដាងនូវស្ថានភាពប្រទេសកម្ពុជានៅក្រោមរបបអាណានិគមនិយមពីរគឺបារាំង
និងជប៉ុន រួមទាំងរឿងព្រះអាទិត្យថ្មីរះលើផែនដីចាស់ បានបញ្ចូលនូវការផុតរលត់នៃពួកបរទេសឈ្លានពាន
ដោយព្រះរាជដឹកនាំរបស់ដ៏ភ្លឺស្វាងរបស់អង្គសម្ដេចឪ
ដែលធ្វើឲ្យប្រទេសខ្មែរជួបប្រទះតែសុខសន្តិភាព ឯករាជ្យភាព អព្យាក្រឹតភាព
និងបូរណភាពទឹកដីផងដែរ។
តាមរយៈការបកស្រាយដ៏ក្បោះក្បាយខាងលើ
គេអាចវាយតម្លៃបានថា មតិប្រធានដែលបានលើកឡើងនេះពិតជាឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតមែន
ដោយហេតុថា អក្សរសិល្ប៍ជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងពីសង្គម
និងជាកម្រងឯកសារស្ដីអំពីជីវិតរបស់មនុស្ស។ ក្នុងនាមជាអ្នកសិក្សា
គួរគប្បីអានអត្ថបទរឿងឬវណ្ណកម្មនានារបស់អ្នកនិពន្ធខ្មែរល្បីៗឲ្យបានច្រើន
ដើម្បីក្រេបជញ្ជក់នូវពុទ្ធិក្នុងបំណងជួយជំរុញឲ្យកម្ពុជាកាន់តែសម្បូរធនធានមនុស្ស
និងឈានទៅរកភាពរីកចម្រើនលូតលាស់ទៅថ្ងៃអនាគត។
|
ថ្ងៃពុធ ទី០៦ រោច
ខែស្រាពណ៌ ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៣
សៀមរាប ថ្ងៃទី២១ ខែសីហា
ឆ្នាំ២០១៩
រស់
វាសនា
|
សូមមើលវីដេអូបន្ថែម
No comments:
Post a Comment