សេចក្ដីអធិប្បាយ
ជាធម្មតាកសិករនៅតាមស្រុកស្រែចម្ការ
ក្រៅពីមើលបង្ហើយកិច្ចការរបស់ខ្លួនហើយ
តែងតែឆ្លៀតឱកាសទៅឆ្លុះកង្កែប
ចាប់ក្ដាម ចាប់ត្រី
ឬអណ្ដើកជាដើម។ តាមធម្មជាតិ
សត្វលោកទាំងឡាយរមែងតែងតែត្រូវការរស់
គ្មាននរណាចង់ស្លាប់នោះទេ។
តើក្នុងលោកនេះ
មាននរណាទៅដែលចង់ស្លាប់នោះ?
ពិតណាស់
ប្រាកដជាគ្មានទេ។
ពួកគេតែងតែស្វែងរកចំណីអាហារមកចម្អែតក្រពះរបស់ខ្លួនដើម្បីជីវិតទៅថ្ងៃមុខទៀតជានិច្ច
ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងនោះដែរ
បើសិនជាកសិករម្នាក់
ឃើញអណ្ដើកមួយក្បាលវារគើមៗក្បែរជើងហើយនោះ
ចាំបាច់ស្រែកហៅឆ្កែធ្វើអ្វី
ម៉េចមិនរើសយកខ្លួនឯងទៅ។
នៅក្នុងន័យនេះ
គេអាចនិយាយបានថា
អណ្ដើកស្មើនឹងប្រយោជន៍
រីឯឆ្កែនៅទីនេះ
សំដៅទៅដល់អ្នកដទៃ។
តាមន័យត្រង់
សុភាសិតដ៏ល្អនេះ
បានបង្ហាញអំពីសត្វអណ្ដើកមួយក្បាលដែលកំពុងវារនៅជិតជើងរបស់មនុស្ស
នេះប្រៀបដូចជាលាភឬទ្រព្យអ៊ីចឹង
បើយើងដឹងហើយ ជារបស់យើងហើយ
ចាំបាច់អីទៅប្រាប់ឲ្យអ្នកដទៃដឹងនោះ។
ជាធម្មតា
មនុស្សភាគច្រើនតែងតែសម្លឹងមើលឃើញផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក
បើយើងឲ្យគេដឹង
គេប្រាកដជាទាមទារស្មើយើងឬច្រើនជាងយើងក៏ថាបាន
នេះហើយគឺជាសច្ចភាពនៃជីវិត។
ការទទួលលាភហើយ ទៅប្រាប់គេ
មិនខុសអីពីប្រាប់សត្រូវឲ្យដឹងពីចំណុចខ្សោយរបស់ខ្លួននោះឡើយ។
យើងតោងតែប្រយ័ត្នឲ្យមែនទែន
គេអាចវាស់ជម្រៅទឹកបាន
តែគេមិនអាចវាស់ជម្រៅចិត្តមនុស្សបានទេ
ចិត្តមនុស្សអាចផ្លាស់ប្ដូរគ្រប់ពេលវេលា
មិនត្រឹមតែមិនបានទទួលលាភទេ
ថែមទាំងអាចបាត់បង់ជីវិតទៀតផង។
ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងស្នាដៃរឿងសព្វសិទ្ធិ
របស់ម៉ឺនភក្ដីអក្សរតន់
បានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញថា
ភីលៀង ជាអ្នកជំនិតរបស់សព្វសិទ្ធ
នៅតែក្បត់ដកដួងវិញ្ញាណរបស់ខ្លួនទៅចូលរូបកាយរបស់សព្វសិទ្ធ
ព្រោះតែចង់បាននាងសុវណ្ណកេសរ។
នេះក៏ព្រោះតែសព្វសិទ្ធគិតថាគេស្មោះត្រង់ទើបមិនសូវគិតច្រើន
មានអីស្រាប់តែភីលៀងសម្លឹងមើលឃើញអណ្ដើកទៅវិញ។
បើក្រឡេកមកមើលសង្គមជាក់ស្ដែង
ក៏មិនខុសគ្នាដែរ
គឺរឹតតែច្បាស់ក្រឡែតតែម្ដង
ឧទាហរណ៍ នៅក្នុងគ្រួសារមួយ
ឪពុកម្ដាយស្លាប់ចោលអស់
តែបានបន្សល់ដីនិងផ្ទះដ៏ធំ
ធ្វើឲ្យកូនៗមានចិត្តច្រណែនឈ្នានីសគ្នា
រហូតចង់បានរៀងៗខ្លួន
ដល់ថ្នាក់ប្ដឹងតុលាការអស់ប្រាក់ទាំងសងខាង។
តើវាមានប្រយោជន៍អ្វីទេ
បើដល់ថ្នាក់ហ្នឹង?
ចម្លើយប្រាប់ថា
គ្មានទេ ព្រោះរបស់នៅក្នុងដៃអស់ហើយ
គ្រាន់តែចេះចែករំលែកនិងសម្រុះសម្រួលគ្នាទៅជាការស្រេច
មិនចាំបាច់អីឡើងដល់តុលាការដណ្ដើមកេរ្តិ៍ប៉ុណ្ណឹងនាំឲ្យខាតពេលខាតលុយធើអី
ហ៊ើយគួរឲ្យសោកស្ដាយណាស់
ដែលមនុស្សយើងមានចរិតបែបនេះ។
គេថ្នាំជាអាវុធមុខពីរ
រីការបកស្រាយអាចស្របឬបដិសេធអាស្រ័យលើការពន្យល់លើកហេតុផល
យ៉ាងមិញនៅក្នុងខ្លឹមសារនៃសុភាសិតនេះ
ក៏មិនទាន់ត្រឹមត្រូវគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទាំងស្រុងដែរ
ហេតុនេះហើយទើបគេអាចនិយាយថា
អ្វីៗទាំងឡាយតែងតែមានគូបដិបក្ខរបស់វា
ទាំងចំណុចវិជ្ជមាននិងចំណុចអវិជ្ជមានផង។
នៅក្នុងសុភាសិតនេះដែរ
បើគិតតែពីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនពេកក៏មិនកើតដែរ
គួរតែចេះចែករំលែកគ្នាទៅវិញទៅមក។
បើយើងបានអណ្ដើកហើយ
គួរស្លចែកគ្នាហូបឲ្យបានសប្បាយទាំងអស់
ហើយគួរកុំសម្លឹងមើលមនុស្សក្នុងផ្លូវអវិជ្ជមានឲ្យសោះ
បើនៅតែមានផ្នត់គំនិតបែបនេះ
ប្រាកដជាត្រូវរស់នៅតែម្នាក់ឯងក្នុងលោកសន្និវាសដ៏ងងឹតនេះជាមិនខាន។
សរុបមកឃើញថា
អណ្ដើកប្រៀបដូចជាប្រយោជន៍
រីឯឆ្កែប្រៀបដូចអ្នកទីទៃក្រៅពីខ្លួនយើង
បើលាភធ្លាក់មកលើដៃហើយ
មិនត្រូវប្រហែសឲ្យបាត់ទៅវិញទេ
គួរតែចេះប្រយ័ត្នប្រយែងឲ្យមែនទែន។
ប៉ុន្តែគួរចងចាំថា
ក៏មិនត្រូវអាត្មានិយមពេកទេ
គួរមានសទ្ធាជ្រះថ្លាបរិច្ចាគខ្លះផង
ទើបមានសេចក្ដីសុខ។
ថ្វីបើខ្លួនយើងទទួលប្រយោជន៍មែន
តែក៏មិនមែនធ្វើខ្លួនដំឡើងឫកនោះឡើយ។
អាចនិយាយថា
មនុស្សណាដែលយើងគួរផ្ដល់ឲ្យ
ហើយមនុស្សណាដែលយើងមិនគួរផ្ដល់ឲ្យ។
ទីបញ្ចប់ សុភាសិតនេះពិតជាតម្លៃណាស់
ថ្វីត្បិតវាមានចំណុចវិជ្ជមានផងនិងអវិជ្ជមានផងក៏ដោយ
ក៏វានៅតែជាពាក្យក្រើនរំឭកមួយដ៏ប្រសើរផងដែរ។
ដោយ រស់ វាសនា
No comments:
Post a Comment