ប្រធានបទទី១១ សុភាសិតមួយពោលថា «សំណាបយោងដី ស្រីយោងប្រុស» ចូរពន្យល់។
ន័យអត្ថានុរូប (ន័យចំ)
|
«សំណាប» ស្រូវដែលដុះក្នុងថ្នាលសាប ដុះដល់ការកំណត់ ត្រូវដកយកទៅស្ទូង «សំណាបយោងដី» កាលណាសំណាបល្អ តែងតែយោងដីស្រែឲ្យមានសន្ទូងលូតលាស់ល្អ បើសំណាបអន់ ទោះបីស្រែមានជីសន្ទូងក៏តែងតែអន់។
|
ន័យអត្ថបដិរូប (ន័យធៀប)
|
«សំណាប» ធៀបស្មើនឹង «ស្រី» ចំណែកឯ «ដី» ធៀបស្មើនឹង «ប្រុស»។ តាម រយៈការប្រៀបធៀបនេះបានបង្ហាញថា ប្រុសដែលមានប្រពន្ធត្រឹមត្រូវ ទោះបីក្រីក្រក៏ទ័លក្រល្អមើលដែរ បើប្រពន្ធអន់ ទោះបីប្ដីប៉ិនរកទ្រព្យធនយ៉ាងណា ក៏ពុំអាចឡើងកាន់ឋានៈជាអ្នកគ្រាន់បើបានឡើយ។
|
សេចក្ដីអធិប្បាយ
ក្នុងសង្គមគ្រួសារខ្មែរ នារីបានបើដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្ម ជាមេផ្ទះ ជាមើលថែរក្សាកូន និងរៀបចំទុកដាក់ទ្រព្យសម្បត្តិជាដើម បើនារីនោះខ្ជះខ្ជាយ ខ្ជីខ្ជា គ្រួសារនោះក៏នៅតែដុនដាប ចំណែកឯប្ដីក៏មិនសូវមានរាសីប៉ុន្មានដែរ តែបើប្រពន្ធល្អវិញ គឺអាចលើកមុខមាត់ប្ដីគ្រាន់បើដែរ។ ដូចយ៉ាងសុភាសិតខ្មែរមួយលើកឡើងថា «សំណាបយោងដី ស្រីយោងប្រុស»។
តើសុភាសិតនេះបង្កប់នូវចំណុចវិជ្ជមានអ្វីខ្លះចំពោះអ្នកសិក្សា?
ដើម្បីជាយានឈានទៅដល់ការបកស្រាយឲ្យកាន់តែក្បោះក្បាយនោះ ជាបឋម គួរគប្បីយល់នូវពាក្យគន្លឹះជាមុន ដូចជា «សំណាប» «យោង» និង «ស្រី»។ ពាក្យថា «សំណាប» មានន័យថា ស្រូវដែលដុះក្នុងថ្នាលដោយសាប លុះដល់កាលកំណត់ត្រូវដកយកទៅស្ទូង ចំណែកឯ «យោង» គឺនាំមុខ អន្ទងពីមុខ រីឯ «ស្រី» ជាពាក្យសម្រាប់នារីភេទ។ តាមរយៈសុភាសិតសិតនេះ «សំណាប» ប្រៀបដូចជានារី ចំណែក «ដី» ប្រដូចទៅនឹងបុរស ការបើសំណាបល្អ អាចលម្អដល់ដី ហើយបើប្រពន្ធល្អអាចលម្អប្ដីផងដែរ គឺធ្វើឲ្យប្ដីមានមុខមាត់ឆាប់ឡើងបុណ្យសក្ដិ។
នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ភាគច្រើនឲ្យតម្លៃទៅលើស្ដ្រី ជាក់ស្ដែងបឋមក្សត្ររបស់កម្ពុជា គឺព្រះនាងលីវយី ដែលជាមេដឹកនាំដ៏សំខាន់។ នេះជាភស្តុតាងមួយនៃរបបមាតាធិបតេយ្យ។ ក្រៅពីរបបនយោបាយ នៅក្នុងភាសាខ្មែរ ក៏មានប្រើពាក្យ «មេ» នាំមុខដែរ ដូចជា «មេស្រុក មេកន្ទ្រាញ មេបា មេឃុំ ។ល។» ចំណែកនៅក្នុងទស្សនវិជ្ជាក៏មានការលើកដំកើងស្ដ្រីដែរជា «សម្លឆ្ងាញ់ដោយសារគ្រឿង គ្រួសាររុងរឿងដោយសារប្រពន្ធ» «ស៊ូស្លាប់បា កុំឲ្យស្លាប់មេ លិចទូកកណ្ដាលទន្លេ កុំឲ្យភ្លើងឆេះផ្ទះ» ទាំងនេះហើយដែលគេចាត់ទុកនារីជាធាតុដ៏សំខាន់សម្រាប់សង្គម។ មួយវិញទៀត តាមទម្លាប់របស់ខ្មែរ បុរសជាប្ដីក្រោយរៀបការហើយ ត្រូវទៅនៅខាងស្រី ចំណែកឯលុយវិញ នារីជាអ្នកកាន់កាប់ទាំងស្រុង។ យ៉ាងណាមិញ ប្រធានបទនេះក៏លើកកម្ពស់ស្ដ្រីដូចគ្នាដែរ មែនហើយ គេសង្កេតឃើញថា មានគ្រួសារខ្លះ ពេលប្ដីចេញទៅធ្វើការ ប្រពន្ធមិនបានជួយសន្សំទេ គិតតែចាយវាយ លេងល្បែង លេងបៀរ យ៉ាងសប្បាយ ដល់ពេលអស់លុយ ក៏តាំងឈ្លោះទាស់ទែងកាប់ចាក់គ្នា ដូចឆ្កែឆ្មា គ្មានសុភមង្គល។ នេះក៏ដោយសារស្ដ្រីមិនយល់ពីតួនាទី និងតម្លៃរបសខ្លួន ដែលជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់គ្រួសារ និងប្ដីរបស់ខ្លួន ហើយជីវភាពកាន់តែដុនដាបទៅៗ។ មួយវិញទៀត នៅក្នុងរឿងមាយើង ចៅមាណព មានប្រពន្ធម្នាក់ មានសម្រស់ស្រស់ស្អាត ឈ្មោះនាងកញ្ជើធ្លុះ ទោះប្ដីរកត្រីយ៉ាងណាក៏មិនសល់ ព្រោះតែកញ្ជើធ្លុះទៅហើយ មិនព្រមយកអីមកចុក ថ្លែងពីប្រពន្ធសេដ្ឋីឃើញដូច្នោះ ក៏ស្រែកប្រាប់។ សេដ្ឋីនោះក៏ដូរប្រពន្ធខ្លួនជាមួយចៅមាណព ចុងក្រោយ នាងកញ្ជើធ្លុះក៏បំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិសេដ្ឋីអស់គ្មានសល់ ចំណែកនាងគ្រប់លក្ខណ៍ត្រូវទៅរស់នៅជាមួយចៅមាណព តែដោយនាងមានគំនិតចេះសន្សំ ប្រឹងប្រែងធ្វើការ ក៏ធ្វើឲ្យចៅមាណពកាន់តែធូរធារ ហើយក្លាយជាសេដ្ឋីវិញម្ដង។ នេះសរបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា ស្ដ្រីពិតជាដៃគូដ៏សំខាន់មិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងការកសាងគ្រួសារមួយ។ បន្ថែមពីនេះ នៅក្នុងរឿងតេជោយ៉ត គេសង្កេតឃើញនាងជំទាវស្រែន មានប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ អាចជួយសម្រេចកិច្ចការធំជូនប្ដី ធ្វើឲ្យប្ដីមានមុខមានមាត់នៅក្នុងសង្គមយ៉ាងពិតប្រាកដ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើនិយាយពីនាងកាកី វិញ ដែលជាព្រះរាជនិពន្ធរបស់ព្រះបាទអង្គឌួងវិញ រូបនាងកាក៏ឈ្លក់វង្វេងនឹងកាមគុណ ដំបូងជាមួយស្ដេចព្រហ្មទត្ត បន្ទាប់ជាមួយស្ដេចគ្រុឌ មួយធ្លាក់ដល់គន្ធ័នម្ដង។ ទីបំផុត ដោយគ្មានប្រយោជន៍អ្វី នាងក៏ត្រូវបានស្ដេចព្រហ្មទត្តយកបំបរបង់ចោល ដោយបណ្ដែតតាមពោងពាយ ព្រោះនាងកាកីបានធ្វើឲ្យបុរសគ្រប់គ្នាអាប់ឱនកិត្តិយស រួមទាំងព្រះមហាក្សត្រទៀតផង។
សរុបមក នារីបានជួយយោងឲ្យបុរសកាន់តែខ្ពស់ខ្ពស់ប្រសើរឡើង ទោះបីនោះក្រមែន តែក៏សមភ្នែកញាតិដែរ តែបើនារីមិនល្អវិញ នោះនឹងធ្វើឲ្យប្ដីនិងបុរសនោះកាន់តែក្រ ទោះបីបុរសនោះជាអ្នកមានក្ដី ក៏គង់តែមានភាពអាប់ឱនដែរ តួយ៉ាងដូចជា នាងកញ្ជើធ្លុះ នាងកាកីជាដើម។
ផ្អែកតាមរយៈការស្រាយបំភ្លឺខាងលើ គេអាចវាយតម្លៃបានថា សុភាសិតនេះផ្ដល់ពុទ្ធិដ៏សំខាន់ឲ្យបុរសគ្រប់សម្លឹងមើលនារីក្នុងផ្លូវល្អ និងលើកដំកើងស្ដ្រីផងដែរ។ ក្នុងនាមជាកោសិកានៃសង្គម គួរគប្បីរួមដៃគ្នាបន្តកិច្ចការទៅមុខ ព្រោះមិនអាចខ្វះស្ដ្រីបានឡើយ ពួកគេជាមាតាពិភពលោក ហើយបានរួមចំណែកផ្ដល់សេចក្ដីសុខជូនសង្គមជាតិផងដែរ។
|
ថ្ងៃពុធ ទី០៩ រោច ខែភទ្របទ ឆ្នាំច សំរឹទ្ធិស័ក ព.ស.២៥៦២
សៀមរាប ថ្ងៃទី០២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨
ហត្ថលេខា
រស់ វាសនា
|
សូមមើលវីដេអូបន្ថែម
No comments:
Post a Comment